Download Quan điểm triết học mác lênin về mối quan hệ giai cấp - dân tộc - nhân loại và sự vận dụng and more Thesis Philosophy in PDF only on Docsity!
MỤC LỤC
PHẦN 1: MỞ ĐẦU
- Lý do chọn đề tài
- Mục đích nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu
PHẦN 2: NỘI DUNG
- Khái niệm dân tộc
- Cương lĩnh giai dân tộc của chủ nghĩa Mác - Lênin
- Quan hệ giữa giai cấp và dân tộc trong lịch sử
- Vấn đề dân tộc và quan hệ giữa giai cấp với dân tộc trong thời đại ngày nay
- Nhân loại và quan hệ giai cấp với nhân loại
- Tư tưởng Hồ Chí Minh về giai cấp, nhân loại trong Cách mạng Việt Nam
- Quan hệ giai cấp, dân tộc, nhân loại trong Cách mạng Việt Nam hiện nay
PHẦN 1
1. Lý do chọn đề tài: Trong xã hội có rất nhiều dạng quan hệ giữa người với người. Trong đó quan hệ giai cấp và quan hệ dân tộc là hai mối quan hệ cơ bản và có tác động mạnh mẽ và trực tiếp tới bản thân con người nói riêng và của toàn xã hội nói chung. Vì vậy nghiên cứu về vấn đề giai cấp, dân tộc là rất cần thiết. Mác - Leenin và chủ tịch Hồ Chí Minh đã nghiên cứu vấn đề giai cấp, dân tộc, quan hệ giữa chúng với nhay và với toàn nhân loại là rất chi tiết, khoa hocjm có hệ thống và được ứng dụng vào việc xây dựng xã hội xã nghĩa. Thực tiễn cách mạng Việt Nam đã chỉ cho chúng ta thấy rằng, khi nào và ở đâu và vấn đề giai cấp và vấn đề dân tộc không được kết hợp một cách đúng đắn, quan điểm giai cấp, vấn đề dân tộc được vận dụng, xử lí một cách cứng nhắc và giáo điều hoặc bị coi nhẹ thì cacsh mạng sẽ không chỉ gặp khó khăn mà thậm chí còn bị tổn thất nặng nề. Bài học đó thực sự là bổ ích, cần được ghi nhận và vận dụng vào việc xem xét các vấn đề giai cấp, đấu tranh giai cấp và mối quan hệ của chúng với vấn đề dân tộc trong tình hình hiện nay và trong giai đoạn sắp tới cảu thời kỳ quá độ khi mà nền kinh tế nược nhà phát triển mạnh mẽ theo hướng thị trường và hội nhập quốc tế, sự phát triển chắc chắn sẽ đem lại cho chúng ta nhiều cơ hội nhưng cũng kéo theo đầy rẫy những thách thức, nguy cơ và không ít khó khăn. 2. Mục đích nghiên cứu: Với đề tài này, nhóm chúng em sẽ tìm hiểu những kiến thức cơ bản về vấn đề giai cấp, vấn đề nhân loại và mối quan hệ giữa chúng, từ đó chúng em sẽ đi sâu vào những vấn đề bên trong và đưa ra những phương hướng, giải pháp phù hợp với đời sống hiện nay. Sau đó sẽ áp dụng những kiến thức đó vào hoạt động thực tiễn của bản thân. 3. Phương pháp nghiên cứu: Nhóm chúng ta tìm, tổng hợp lại những tài liệu, nghiên cứu về các vấn đề trên qua các trang thông tin, các nguồn tài liệu trên Internet, có sự chọn lọc, đánh giá phù hợp
Trong một quốc gia có nhiều dân tộc, quyền bình đẳng giữa các dân tộc phải được pháp luật bảo vệ và phải được thực hiện trong thực tếm trong đó việc khắc phục sự chênh lệch về trình độ phát triển kinh tế, văn hóa giữa các dân tộc do lịch sử để lại có ý nghĩa cơ bản. Trong quan hệ giữa các quốc gia - dân tộc, quyền bình đẳng dân tộc gắn liền với cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa phân biệt chủng tộc, chủ nghĩa bá quyền nước lớn; chống sự áp bức, bóc lột của các nước tư bản phát triển đối với các nước lạc hậu, chậm phát triển về kinh tế. Mọi quốc gia đều bình đẳng trong quan hệ quốc tế. -Các dân tộc được quyền tự quyết Quyền dân tộc tự quyết là quyền làm chủ của mỗi dân tộc, quyền tự quyết định con đường phát triển kinh tế, chính trị - xã hội của dân tộc mình. Quyền dân tộc tự quyết bao gồm quyền tự do phân lập thành cộng đồng quốc gia dân tộc độc lập (vì lợi ích của các dân tộc, cứ không phải vì mưu đồ và lợi ích của một nhóm người nào) và quyền tự nguyện liên hiệp lại với các dân tộc khác trên cơ sở bình đẳng. Khi xem xét giải quyết quyền tự quyết của dân tộc, cần đứng vững trên lập trường của giai cấp công nhân: ủng hộ các phong trào dân tộc tiến bộ, kiên quyết đấu tranh chống lại những mưu toan lợi dụng quyền dân tộc tự quyết làm chiêu bài để can thiệp vào công việc nội bộ các nước, đòi ly khai chia rẽ dân tộc. -Liên hiệp công nhân tất cả các dân tộc. Đây là tư tưởng, nội dung cơ bản trong “Cương lĩnh dân tộc” của V.I.Lênin. Tư tưởng này là sự thể hiện bản chất quốc tế của giai cấp công nhân, phong trào công nhân và phản ánh tính thống nhất giữa sự nghiệp giải phóng dân tộc với giải phóng giai cấp.
3. Mối quan hệ giai cấp - dân tộc - nhân loại 3.1 Quan hệ giai cấp - dân tộc: Dân tộc và giai cấp là những phạm trù chỉ các quan hệ xã hội khác nhau, có vai trò lịch sử khác nhau đối với sự phát triển của xã hội. Trong lịch sử nhân loại, giai cấp có trước dân tộc hàng nghìn năm. Khi giai cấp mất đi, dân tộc vẫn còn tồn tại lâu dài. Trong một dân tộc có nhiều giai cấp và ngược lại một giai cấp có thể tồn tại trong nhiều dân tộc. -Giai cấp quyết định dân tộc. Sự phát triển của phương thức sản xuất xã hội là nguyên nhân xét đến sự hình thành, phát triển các hình thức cộng đồng người trong lịch sử. Phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa là động lực mạnh mẽ nhất của quá trình thay thế hình thức cộng đồng bộ tộc bằng hình thức cộng đồng dân tộc. Trong quá trình trình đó, giai cấp tư sản đã đóng vai trò chính của việc thúc đẩy sự hình thành dân tộc tư sản. Quan hệ giai cấp quyết định khuynh hướng phát triển và tính chất của dân tộc. Trong một thời đại lịch sử, mỗi dân tộc đều do một giai cấp làm đại diện. Gai cấp đó quy định tính chất dân tộc. Giai cấp thống trị trong xã hội cũng là giai cấp thống trị đối với dân tộc. Những giai cấp đang lên trong lịch sử, đại biểu cho sự phát triển của lực lượng sản xuất và xã hội cũng là giai cấp đại biểu cho lợi ích chân chính của dân tộc. Giai cấp đó có khả năng nắm ngọn cờ dân tộc để hợp đông đảo các giai cấp, các tầng lớp khác nhau trong dân tộc đấu tranh chống giai cấp thống trị phản động, hoặc chống ách áp bực của các dân tộc khác. Khi giai cấp thống trị đã trở thành lỗi thời, phản động, lợi ích giai cấp của nó mâu thuẫn gay gắt với lợi ích dân tộc, chúng sẵn sàng từ bỏ lợi ích dân tộc để bảo vệ lợi ích giai cấp. Lúc ấy, giai cấp thống trị bóc lột trở thành lực lượng kìm hãm sự phát triển của xã hội và của dân tộc. Yêu cầu tất yếu phải làm cách mạng xã hội lật đổ giai cấp thống trị, phản động để giải phóng giai cấp và giải phóng dân tộc. Thực tiễn lịch sử đã chưng minh, ở các nước Châu Âu từ thế kỷ thứ XV, XVI giai cấp tư sản là lực lượng đại diện cho phương thức sản xuất mới (phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa), bởi vật nó
là giai cấp tiến bộ và cách mạng, Lợi ích của giai cấp tư sản lúc đó có sự phù hợp với lợi ích của các giai cấp có lợi ích gắn liền với việc thủ tiêu chế độ phong kiến. Giai cấp tư sản đã trở thành giai cấp lãnh đạo phong trào cách mạng tư sản, thủ tiêu chế độ phong kiến và đưa tới sự hình thành các quốc gia, dân tộc tư sản. Khi giai cấp tư sản trở thành lực lượng thống trị xã hội đã duy trì quan hệ áp bức dân tộc và trở nên đối lập với lợi ích dân tộc. Để tiếp tục tìm kiếm lợi nhuận, tạo ra những mâu thuẫn và bất bình đẳng dân tộc sâu sắc; đồng thời, là cội nguồn chủ yếu của áp bức dân tộc. Áp bức giai cấp là nguyên nhân căn bản của áp bức dân tộc. Vì vật, đánh đổ giai cấp tư sản không những chỉ vì lợi ích của giai cấp vô sản và nhân dân lao động mà còn vì lợi ích của dân tộc. Chính vì vậy chủ nghĩa Mác khẳng định, muốn xóa bỏ triệt để ách áp bức dân tộc thì phải xóa bỏ nguồn gốc của nó là chế độ người bóc lột người. Chính chủ nghĩa tư bản đã tạp ra tiền đề để thực hiện điều đó. -Vấn đề dân tộc có ảnh hưởng quan trọng đến vấn đề giai cấp. Chủ nghĩa Mác - Lênin chỉ rõ, dân tộc có vai trò quan trọng đối với vấn đề giai cấp. Sự hình thành dân tộc mở ra những điều kiện thuận lợi hơn cho cuộc đấu tranh giai cấp. Sự hình thành các dân tộc tư sản đã mở ra một không gian rộng lớn cho sự phát triển của giai cấp và đấu tranh giai cấp. Nhưng giai cấp tư sản càng phát triển thì kèm theo với nó là sự lớn mạnh của giai cấp vô sản. Giai cấp vô sản đã tận dụng được những điều kiện thuận lợi do dân tộc mang lại để tập hợp lực lượng đấu tranh lật đổ sự thống trị của giai cấp tư sản, giải phóng dân tộc và giải phóng giai cấp. Chủ nghĩa Mác Leenin chỉ rõ, trong cuộc đấu tranh của mình, giai cấp vô sản “Trước hết phải thanh toán xong giai cấp tư sản nước mình đã” và “giai cấp vô sản mỗi nước trước hết phải giành lấy chính quyền, phải tự vươn lên thành giai cấp dân tộc, phải tự mình trở thành dân tộc……” Đấu tranh giải phóng dân tộc là điều kiện, tiền đề cho đấu tranh giải phóng giai cấp. Thực tiễn lịch sử khẳng định, trong điều kiện chưa có đọc lộc dân tộc thì giai cấp đại biểu cho phương thức sản xuất mới muốn trở thành “giai cấp dân tộc” phải đi đầutrong phong trào cách mạng giải phóng dân tộc, phải thực hiện trước tiên nhiệm vụ khôi phục độc lập dân tộc. Trong thời đại đế quốc chủ nghĩa, các cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc có vai trò hết sức to lớn đối với sự nghiệp các mạng của giai cấp vô sản và nhân dân lao động. V.I.Leenin đưa ra khẩu hiệu kêu gọi giai cấp vô sản tất cả các nước và các dân tộc bị áp bức đoàn kết lại để chống lại chủ nghĩa tư bản. Đồng thời đánh giá đúng đắn vai trò có ý nghĩa thời đại cảu cách mạng giải phóng dân tộc, chỉ ra sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trong nắm ngọc cờ dân tộc để lãnh đạo quần chúng làm cách mạng. V.I.Leenin chỉ rõ, nhiệm vụ của giai cấp công nhân các nước tư bản, đế quốc là phải ra sức ủng hộ phong trao cách mạng giải phóng dân tộc. Muốn đưa phong trào cách mạng tiến lên, giai cấp công nhân mỗi nước và chính đảng của nó phải tự mình chứng tỏ là người đại biểu chân chính của dân tộc, phải kết hợp chặt chẽ lợi ích giai cấp và lợi ích dân tộc; đấu tranh giai cấp và đấu tranh dân tộc. Trong thời đại ngày nay, trước sự phát triển mạnh mẽ của lực lượng sản xuất do cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại đem lại; xu thế toàn cầu hóa, khu vực hóa tăng nhanh làm cho cho quan hệ giao lưu, hiểu biết giữa các dân tộc xích lại gần nhau hơn. Đó là một trong những điều kiện thuận lợi cho cuộc đấu tranh giải phóng giai cấp và giải phóng dân tộc hiện nay. Một trong những đặc điểm chủ yếu của thời đại ngày nay là đấu tranh giai cấp và đấu tranh dân tộc gắn bó chặt chẽ với nhau. 3.2 Quan hệ giai cấp, dân tộc với nhân loại Trong xã hội cộng sản nguyên thủy, cộng đồng nhân loại chưa hình thành rõ nét và vấn đề nhân loại chưa thực sự được đặt ra. Bởi vì, trình độ phát triển về mọi mặt, đặc biệt là trình độ của sản xuất vật chất còn rất lạc hậu nên các cộng đồng người nguyên thủy sống có tích cách biệt lập và không tạo lập được các mối liên hệ rộng rãi. Chỉ đến giai đoạn phát triển nhất định của văn minh, con người mới bắt đầu có sự nhận thức đầy đủ hơn về chính mình, về quan hệ của mình với cộng đồng và về vận mệnh của loài người. Thời cổ đại, một số nhà tư tưởng của giai cấp chủ nô đã coi giai cấp nô lệ chỉ là “công cụ biết nói”. Chế độ đẳng cấp cực đoan, chế độ phân biệt chủng tộc,……. trong lịch sử đã thấy, đã có những tập đoàn người đặc quyền, đặc lợi không muốn thừa nhận sự thống nhất trên cơ sở bản chất người của một bộ phận cộng đồng nhân loại.
toàn cầu của thời đại sẽ tạo ra tiền đề và điều kiện góp phần giải quyết vấn đề dân tộc và giai cấp hiện nay. Lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin là cơ sở lý luận, phương pháp luận khoa học để nhận thức và giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa giai cấp, dân tộc và nhân loại trong thời đại ngày nay. Đây còn là cơ sở lý luận để đấu tranh, phê phán các quan điểm sai lầm của các học giả tư sản và chủ nghĩa cơ hội về vấn đề này hiện nay. Trong sự nghiệp cách mạng. Đảng Cộng sản Việt Nam đã giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa lợi ích giai cấp, lợi ích dân tộc và lợi ích nhân loại. Ngày nay, sự nghiệp đổi mới toàn diện đất nước Việt Nam chính là đóng góp quan trọng vào phong trào cách mạng thế giới và tiến bộ xã hội trong thời đại hiện nay. Để thực hiện được mục tiêu của cách mạng Việt Nam là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, cần phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc kết hợp với sức mạnh của thời đại. Vận dụng sáng tạo lý luận về giai cấp và đấu tranh giai cấp, về mối quan hệ giữa giai cấp, dân tộc và nhân loại của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh vào điều kiện cụ thể của Việt Nam, đưa sự nghiệp đổi mới đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa đến thắng lợi, góp phần tích cực vào thực hiện tiến bộ xã hội của nhân dân thế giới.
4. Vấn đề giai cấp, dân tộc trong tư tưởng Hồ Chí Minh 4.1 Khái quát tư tưởng Hồ Chí Minh: Đại hội lần thứ IX(2001) của Đảng đưa ra khái niệm: “Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, là kết quả của sự vận dụng và phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hoá của nhân loại. Tư tưởng Hồ Chí Minh soi đường cho cuộc đấu tranh của nhân dân ta giành thắng lợi, là tài sản tinh thần to lớn của Đảng và của dân tộc ta". 4.2 Tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc: Theo Hồ Chí Minh dân tộc là một sản phẩm của quá trình lâu dài của lịch sử: thị tộc đến bộ lạc. bộ tộc, giai cấp, và cuối cùng là dân tộc. Dân tộc gắn liền với quốc gia. 4.2.1 Tư tưởng Hồ Chí Minh về giai cấp, dân tộc thể hiện: Độc lập tự do là quyền thiêng liêng, bất khả xâm phạm của tất cả các dân tộc. Hồ Chí Minh đã khái quát nên chân lý bất di bất dịch về quyền cơ bản của dân tộc: “Tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng. dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do”. Năm 1919, vận dụng nguyên tắc dân tộc. Nguyễn ái Quốc đã gửi tới hội nghị hoà bình Vecxay một bản yêu sách 8 điều đòi quyền tự do dân chủ cho nhân dân Việt Nam với nội dung cơ bản sau: -Đòi quyền bình đẳng về chế độ pháp lý cho người bản xứ Đồng Dương. -Đòi quyền tự do dân chủ tối thiểu cho nhân dân đó là quyền tự do ngôn luận, báo chí. Kết hợp nhuần nhuyễn dân tộc với giai cấp, độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa yêu nước với chủ nghĩa quốc tế. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhận thức được mối quan hệ chặt chẽ giữa dân tộc và giai cấp trong cách mạng giải phóng dân tộc theo con đường cách mạng vô sản. Chủ nghĩa yêu nước và tinh thần dân tộc là một động lực lớn của đất nước. Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Độc lập cho dân tộc mình đồng thời độc lập dân tộc cho tất cả các dân tộc khác. 4.2.2 Tư tưởng Hồ Chí Minh về Cách mạng giải phóng dân tộc:
Cách mạng giải phóng dân tộc muốn thắng lợi phải đi theo con đường của cách mạng vô sản. Cách mạng giải phóng dân tộc muốn thang ln phải do Đảng của giai cấp công nhân lãnh đạo. Cách mạng giải phóng dân tộc là sự nghiệp đoàn kết của toàn dân trên cơ sở liên minh giai cấp công- nông. Cách mạng giải phóng dân tộc được tiến hành chủ động, sáng tạo và có khả năng giành thắng lợi trước cách mạng vô sản ở chính quốc.
- Vấn đề dân tộc và quan hệ giữa giữa giai cấp với dân tộc trong thời đại ngày nay Những biến đổi nổi bật trong thời đại ngày nay có thể nói đến, đó là: -Cách mạng khoa học và công nghệ phát triển tạo ra những bước nhảy vọt về chất của lực lượng sản xuất đã thúc đẩy nhanh chóng quá trình xã hội hoá, quốc tế hoá các kết cấu giai cấp; các quan hệ giai cấp - dân tộc - nhân loại.
- Sự sụp đổ của Liên Xô và hệ thống xã hội chủ nghĩa. Chủ nghĩa tư bản đang ở thế có lợi, có ưu thế hơn chủ nghĩa xã hội.
- Chế độ xã hội chủ nghĩa tiếp tục tồn tại; tuy bị suy yếu nhưng tiếp tục thích nghi, đổi mới để phát triển. -Ưu thế của cơ chế thị trường trên toàn thế giới và sự phát triển nhanh của quá trình toàn cầu hoá. => Bởi những biến đổi trên đây không làm mất tính chất của thời đại ngày nay là thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội. Nội dung vấn đề giai cấp hiện nay quan hệ chặt chẽ với vấn đề độc lập dân tộc; ngược lại, vấn đề xây dựng mối quan hệ bình đẳng giữa các dân tộc, vấn đề giải phóng dân tộc tác động mạnh mẽ đến cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân trên thế giới. Trong thời đại ngày nay, yếu tố dân tộc trong sự phát triển xã hội và trong quan hệ dân tộc - giai cấp vận động theo hai xu hướng. -Xu hướng giảm tương đối vai trò yếu tố dân tộc và sự khác biệt giữa các dân tộc; tăng sự phụ thuộc, giao lưu lẫn nhau giữa các dân tộc.
- Xu hướng khẳng định và tăng cường yếu tố dân tộc, bản sắc dân tộc.
