Download đề thi Phân tích Báo cáo tài chính and more Cheat Sheet Management Accounting in PDF only on Docsity!
1
PHÂN TÍCH CÁC BÁO CÁO TÀI CHÍNH
1. Tài li ệ u phân tích Để minh họa một cách liên tục, cụ thể và chi tiết, các bảng báo cáo tài chính của công ty Các báo cáo tài chính được sử dụng phân tích ở đây bao gồm: Bảng cân đối tài sản (bảng
- và Báo cáo thu nhập (2) như trình bày dưới đây. B ả ng 1 : Bảng cân đối tài sản (đvt: Triệu đồng) Tài s ả n N ă m nay N ă m tr ướ c N ợ và v ố n ch ủ s ở h ữ u N ă m nay N ă m tr ướ c Tiền mặt và tiền gửi Đầu tư ngắn hạn Khoản phải thu Tồn kho Tổng tài sản lưu động Tài sản cố định ròng T ổ ng tài s ả n
Phải trả nhà cung cấp Nợ ngắn hạn NH Phải trả khác Tổng nợ ngắn hạn phải trả Nợ dài hạn Tổng nợ phải trả Cổ phiếu ưu đãi Cổ phiếu thường Lợi nhuận giữ lại Tổng cộng vốn chủ sở hữu T ổ ng n ợ và v ố n ch ủ s ở h ữ u
B ả ng 2 : Báo cáo thu nhập (Đvt :triệu đồng). Chỉ tiêu Năm nay Năm trước
2 Doanh thu ròng Chí phí hoạt động chưa kể khấu hao Thu nhập trước thuế, lãi, khấu hao TSHH và khấu hao TSVH (EBITDA) Khấu hao tài sản hữu hình (TSHH) Khấu hao tài sản vô hình (TSVH) Khấu hao tài sản Thu nhập trước thuế và lãi (EBIT) Trừ lãi Thu nhập trước thuế (EBT) Trừ thuế Thu nhập trước khi chia cổ tức ưu đãi Cổ tức ưu đãi Thu nhập ròng Cổ tức cổ phần thường Lợi nhuận giữ lại Thông tin trên c ổ ph ầ n Giá cổ phần Thu nhập trên cổ phần (EPS) Cổ tức trên cổ phần Giá trị sổ sách trên cổ phần Dòng tiền trên cổ phần
a.Phân tích t ỷ số Phân tích tỷ số tài chính là kỹ thuật phân tích căn bản và quan trọng nhất của phân tích báo cáo tài chính. Phân tích các tỷ số tài chính liên quan đến việc xác định và sử dụng các tỷ số tài chính để đo lường và đánh giá tình hình và hoạt động tài chính của công ty. Có nhiều loại tỷ số tài chính khác nhau. Dựa vào cách thức sử dụng số liệu để xác định, tỷ số tài chính có thể chia thành ba loại: tỷ số tài chính xác định từ bảng cân đối tài sản, tỷ số tài chính xác định từ báo cáo thu nhập và tỷ số tài chính xác định từ cả hai báo cáo vừa nêu. Dựa vào mục tiêu phân tích, các tỷ số tài chính có thể chia thành: các tỷ số thanh khoản, các tỷ số nợ, tỷ số khả năng hoàn trả lãi vay, các tỷ số hiệu quả hoạt động, các tỷ số khả năng sinh lợi, và các tỷ số tăng trưởng. Sau đây sẽ hướng dẫn cách xác định và phân tích các tỷ số này. a.1Tỷ số thanh khoản Tỷ số thanh khoản là tỷ số đo lường khả năng thanh toán nợ ngắn hạn của công ty. Loại tỷ số này gồm có: tỷ số thanh khoản hiện thời tỷ số thanh khoản nhanh). Cả hai loại tỷ số này xác định từ dữ liệu của bảng cân đối tài sản, do đó, chúng thường được xem là tỷ số được xác định từ bảng cân đối tài sản, tức là chỉ dựa vào dữ liệu của bảng cân đối tài sản là đủ để xác định hai loại tỷ số này. Đứng trên góc độ ngân hàng, hai tỷ số này rất quan trọng vì nó giúp chúng ta đánh giá được khả năng thanh toán nợ của công ty. T ỷ s ố thanh kho ả n hi ệ n th ờ i (còn gọi là tỷ số thanh khoản ngắn hạn) được xác định dựa vào thông tin từ bảng cân đối tài sản bằng cách lấy giá trị tài sản lưu động chia cho giá trị
a.2 Tỷ số quản lý tài sản hay tỷ số hiệu quả hoạt động Nhóm tỷ số này đo lường hiệu quả quản lý tài sản của công ty, chúng được thiết kế để trả lời câu hỏi: Các tài sản được báo cáo trên bảng đối tài sản có hợp lý không hay là quá cao hoặc quá thấp so với doanh thu? Nếu công ty đầu tư vào tài sản quá nhiều dẫn đến dư thừa tài sản và vốn hoạt động sẽ làm cho dòng tiền tự do và giá cổ phiếu giảm. Ngược lại, nếu công ty đầu tư quá ít vào tài sản khiến cho không đủ tài sản hoạt động sẽ làm tổn hại đến khả năng sinh lợi và, do đó, làm giảm dòng tiền tự do và giá cổ phiếu. Do vậy, công ty nên đầu tư tài sản ở mức độ hợp lý. Thế nhưng, như thế nào là hợp lý? Muốn biết điều này chúng ta phân tích các tỷ số sau: a. T ỷ s ố ho ạ t độ ng t ồ n kho Để đánh giá hiệu quản lý tồn kho của công ty chúng ta có thể sử dụng tỷ số hoạt động tồn kho. Tỷ số này có thể đo lường bằng chỉ tiêu số vòng quay hàng tồn kho trong một năm hoặc số ngày tồn kho. Vòng quay hàng tồn kho = Doanh thu Giaù trò haøng toàn kho
4,9 voøng Bình quaân ngaønh 9,0 voøng Vòng quay tồn kho của Công ty là 4,9 trong khi của bình quân ngành là 9,0. Điều này cho thấy rằng công ty đã đầu tư quá nhiều vào tồn kho. Nếu liên hệ tỷ số này với tỷ số thanh khoản hiện thời và tỷ số thanh khoản nhanh chúng ta có thể nhận thấy liệu có công ty giữ kho nhiều dưới dạng tài sản ứ đọng không tiêu thụ được không. Việc giữ nhiều hàng tồn kho sẽ dẫn đến số ngày tồn kho của công ty sẽ cao. Điều này phản ánh qua chỉ tiêu số ngày tồn kho. Soá ngaøy toàn kho Soá ngaøy trong naêm Soá voøng quay haøng toàn kho
73 , 47 ngaøy b. K ỳ thu ti ề n bình quân Tỷ số này dùng để đo lường hiệu quả và chất lượng quản lý khoản phải thu. Nó cho biết bình quân một khoản phải thu mất bao nhiêu ngày. Công thức xác định kỳ thu tiền bình quân như sau: Kyø tieàn bình quaân (^) Giaù trò khoaûn phaûi thu
Doa nh thu haøng naêm/
0 45 ngaøy Bình quaân ngaønh 36 ngaøy
không trở thành vấn đề nếu như biến động tài sản giữa đầu kỳ và cuối kỳ không lớn lắm. Trong bài này chúng ta bỏ qua việc sử dụng số liệu bình quân để tiết kiệm thời gian với giả định số đầu kỳ và cuối kỳ chênh lệch nhau không đáng kể. Nhưng trên thức tế, khi phân tích báo cáo tài chính bạn cần lưu ý thêm điều này.
a.3 Tỷ số quản lý nợ Trong tài chính công ty, mức độ sử dụng nợ để tài trợ cho hoạt động của công ty gọi là đòn bẩy tài chính. Đòn bẩy tài chính có tính hai mặt. Một mặt nó giúp gia tăng lợi nhuận cho cổ đông, mặt khác, nó làm gia tăng rủi ro. Do đó, quản lý nợ cũng quan trọng như quản lý tài sản. Các tỷ số quản lý nợ bao gồm: a. T ỷ s ố n ợ trên t ổ ng tài s ả n Tỷ số nợ trên tổng tài sản, thường gọi là tỷ số nợ, đo lường mức độ sử dụng nợ của công ty so với tài sản. Công thức xác định tỷ số này như sau: Tyû soá nôï Toång nôï
Giaù trò toång taøi saûn
Bình quaân ngaønh
Tổng nợ trên tử số của công thức tính bao gồm nợ ngắn hạn và nợ dài hạn phải trả. Chủ nợ thường thích công ty có tỷ số nợ thấp vì như thế công ty có khả năng trả nợ cao hơn. Ngược lại, cổ đông thích muốn có tỷ số nợ cao vì sử dụng đòn bẩy tài chính nói chung gia tăng khả năng sinh lợi cho cổ đông. Tuy nhiên, muốn biết tỷ số này cao hay thấp cần phải so sánh với tỷ số nợ của bình quân ngành. Trong ví dụ đang xét, tỷ số nợ của công ty hơi cao hơn bình quân ngành. b. T ỷ s ố kh ả n ă ng tr ả lã) hay t ỷ s ố trang tr ả i lãi vay Sử dụng nợ nói chung tạo ra được lợi nhuận cho công ty, nhưng cổ đông chỉ có lợi khi nào lợi nhuận tạo ra lớn hơn lãi phải trả cho việc sử dụng nợ. Nếu không, công ty sẽ không có khả năng trả lãi và gánh nặng lãi gây thiệt hai cho cổ đông. Để đánh giá khả năng trả lãi của công ty chúng ta sử dụng tỷ số khả năng trả lãi. Công thức xác định tỷ số này như sau: Tyû soá khaû naêng traû laõi
EBIT
Chi phí laõi vay
3 , 2 laàn Bình quaân ngaønh 6,0 laàn Tỷ số này đo lường khả năng trả lãi của công ty. Khả năng trả lãi của công ty cao hay thấp nói chung phụ thuộc vào khả năng sinh lợi và mức độ sử dụng nợ của công ty. Nếu khả năng sinh lợi của công ty chỉ có giới hạn trong khi công ty sử dụng quá nhiều nợ thì tỷ số khả năng trả lãi sẽ giảm. Trong ví dụ đang xét, tỷ số khả năng trả lãi của MicroDrive là 3,2 lần trong khi của trung bình ngành là 6,0 lần. MicroDrive có tỷ số khả
c. T ỷ s ố kh ả n ă ng tr ả n ợ Tỷ số khả năng trả lãi chưa thật sự phản ánh hết trách nhiệm nợ của công ty, vì ngoài lãi ra công ty còn phải trả nợ gốc và các khoản khác chẳng hạn như tiền thuê tài sản. Do đó, chúng ta không chỉ có quan tâm đến khả năng trả lãi mà còn quan tâm đến khả năng thanh toán nợ nói chung. Để đo lường khả năng trả nợ chúng ta sử dụng tỷ số sau: Tyû soá khaû naêng traû nôï EBITDA Thanh toaùn tieàn thueâ Chi phí laõi vay Nôï goá c Thanh toaùn tieàn thueâ 283, 88
3 ,0 laàn 136 Bình quaân ngaønh 4 , 3 laàn Khi tính tỷ số này cần lưu ý khôi phục lại tiền thuê, do tiền thuê đã được khấu trừ như là chi phí hoạt động ra khỏi EBITDA. Trong ví dụ đang xét, giả sử trong chi phí hoạt động của công ty có 28 là tiền thuê. a.4 Tỷ số khả năng sinh lợi Trong các phần trước, chúng ta đã biết cách phân tích các tỷ số đo lường khả năng thanh khoản, tỷ số quản lý tài sản và tỷ số quản lý nợ. Kết quả của các chính sách và quyết định liên quan đến thanh khoản, quản lý tài sản và quản lý nợ cuối cùng sẽ có tác động và được phản ánh ở khả năng sinh lợi của công ty. Để đo lường khả năng sinh lợi chúng ta có thể sử dụng các tỷ số sau: a. T ỷ s ố l ợ i nhu ậ n trên doanh thu Tỷ số này phản ánh quan hệ giữa lợi nhuận ròng và doanh thu nhằm cho biết một đồng doanh thu tạo ra được bao nhiêu đồng lợi nhuận dành cho cổ đông. Công thức tính tỷ số này như sau: TS lôïi nhuaän treân doanh thu Lôïi nhuaän roøng daønh cho coå đoâng Doanh thu
Bình quaân ngaønh
Trong ví dụ đang xét, Công ty có tỷ số lợi nhuận trên doanh thu là 3,8% trong khi bình quân ngành là 5%. Có nghĩa là cứ mỗi 100 đồng doanh thu tạo ra được 3,8 đồng lợi
nhuận dành cho cổ đông, tỷ số này hơi thấp hơn chút ít so với bình quân ngành.
Trong ví dụ đang xét, tỷ số ROE của công ty là 12, 7 % hơi thấp so với bình quân ngành, nhưng không quá thấp như tỷ số ROA. Điều này là do đòn bẩy tài chính có tác dụng làm gia tăng lợi nhuận ròng dành cho cổ đông.
Nguyễn Thị Nhơn (^10) a.5 Tỷ số tăng trưởng Các tỷ số tăng trưởng cho thấy triển vọng phát triển của công ty trong dài hạn. Do vậy, nếu đầu tư hay cho vay dài hạn người ta thường quan tâm nhiều hơn đến các tỷ số này. Phân tích triển vọng tăng trưởng của công ty có thể sử dụng hai tỷ số sau: a. T ỷ s ố l ợ i nhu ậ n tích l ũ y - Tỷ số này đánh giá mức độ sử dụng lợi nhuận sau thuế để tích lũy cho mục đích tái đầu tư. Do vậy nó cho thấy được triển vọng phát triển của công ty trong tương lai. Tỷ số này xác định theo công thức sau: Tyû soá lôïi nhuaän tích luõy Lôïi nhuaän tích luõy Lôïi nhuaän sau thueá
Trong trường hợp của công ty, chúng ta thấy rằng công ty đã dành khoản 50% lợi nhuận sau thuế để tích lũy cho mục đính tái đầu tư sau này. Đây là một tỷ lệ tích lũy khá tốt. Tuy nhiên muốn đánh giá chính xác hơn cần so sánh với tỷ số tích lũy của ngành, tiếc rằng trong ví dụ đang xét chúng ta không có bình quân ngành của tỷ số này. b. T ỷ s ố t ă ng tr ưở ng b ề n v ữ ng - Tỷ số này đánh giá khả năng tăng trưởng của vốn chủ sở hữu thông qua tích lũy lợi nhuận. Do vậy có thể xem tỷ số này phản ánh triển vọng tăng trưởng bền vững - - tăng trưởng từ lợi nhuận giữ lại. Tyû soá taêng tröôûng beàn vöõng Lôïi nhuaän tích luõy Voán chuû sôû höõu TS LN tích luõy x LN sau thueá Voán chuû sôû höõu TS LN tích luõy x Lôïi nhuaän treân voán chuû sôõ höõu 0,50 x 12,7 (^) 6,35% a.6 Tỷ số giá trị thị trường Các nhóm tỷ số khả năng thanh khoản, tỷ số quản lý tài sản, tỷ số quản lý nợ và tỷ số khả năng sinh lợi như đã trình bày ở các phần trước chỉ phản ánh tình hình quá khứ và hiện tại của công ty. Giá trị tương lai của công ty như thế nào còn tùy thuộc vào kỳ vọng của thị trường. Các tỷ số thị trường được thiết kế để đo lường kỳ vọng của nhà đầu tư dành cho cổ đông. Các tỷ số thị trường gồm có: a. T ỷ s ố P/E Tỷ số này cho thấy nhà đầu tư sẵn sàng trả bao nhiêu để có được một đồng lợi nhuận của
Tyû soá P/E Giaù coå phaàn Lôïi nhuaän treân coå phaàn
10,1 laàn Bình quaân ngaønh 12,5 laàn Trong ví dụ đang xét, tỷ số P/E của Công Ty là 10,1, điều này có nghĩa là nhà đầu tư sẵn sàng bỏ ra 10,1 để kiếm được 1 dollar lợi nhuận. b. T ỷ s ố P/C Tỷ số này ít phổ biến hơn tỷ số P/E nó chỉ sử dụng trong một số ngành mà giá cả cổ phiếu có quan hệ chặt chẽ với ngân lưu hơn là với lợi nhuận ròng. Công thức tính tỷ số này như sau: Tyû soá P/C Giaù coå phaàn Ngaân löu treân coå phaàn
5 , 4 laàn Bình quaân ngaønh 6 , 8 laàn Trong ví dụ đang xét, MicroDrive có tỷ số P/C thấp hơn bình quân ngành cho thấy rằng triển vọng của công ty kém hơn bình quan ngành hoặc rủi ro của công ty cao hơn bình quân ngành. c. T ỷ s ố M/B Tỷ số M/B so sánh giá trị thị trường của cổ phiếu với giá trị sổ sách hay mệnh giá cổ phiếu. Công thức xác định tỷ số này như sau: Tyû soá M/B Giaù trò thò tröôøng cuûa coå phieáu Meänh giaù coå phieáu
1 , 3 laàn Bình quaân ngaønh 1 ,7 laàn Trong tỷ số này, mẫu số được xác định bằng cách lấy vốn chủ sở hữu chia cho số cổ phần đang lưu hành. Trong ví dụ đang xét, chúng ta có mệnh giá cổ phiếu của công ty Công Ty bằng 896 / 50 = 17,9. Sử dụng kết quả này chúng ta tính được tỷ số M/B của Công Ty là 1,3 lần. Điều này có nghĩa là nhà đầu tư sẵn sàng mua cổ phiếu của Công Ty cao hơn mệnh giá chút ít.
b. Tóm t ắ t các t ỷ s ố tài chính Các tỷ số tài chính vừa chỉ ra và phân tích ở mục a giúp các nhà phân tích trong nội bộ cũng như bên ngoài công ty có thể nắm được tình hình tài chính của công ty trong quá khứ cho đến hiện tại, từ đó, có quyết định đúng trong tương lai. Các tỷ số này cần được phân loại cho tiện sử dụng và so sánh với bình quân ngành để có cơ sở đánh giá tình hình tài chính công ty. Nhằm giúp các bạn tiện sử dụng các tỷ số tài chính, mục này tóm tắt các tỷ số tài chính đã trình bày. Bảng 2 trình bày công thức và cách tính từng nhóm tỷ
tr ườ ng P/E (^) Giaù thò tröôøng coå phieáu EPS
12,5 Thấp P/C (^) Giaù thò tröôøng coå phieáu Ngaân löu treân coå phieáu
= 5,4 6,8 Thấp M/B (^) Giaù thò tröôøng coå phieáu Meänh giaù coå
= 1,3 1,7 Thấp c Phân tích xu h ướ ng Phân tích xu hướng là kỹ thuật phân tích bằng cách so sánh các tỷ số tài chính của công ty qua nhiều năm để thấy được xu hướng tốt lên hay xấu đi của các tỷ số tài chính. Thực ra, đây chỉ là bước tiếp theo của phân tích tỷ số. Sau khi tính toán các tỷ số như đã trình bày trong phần trước, thay vì so sánh các tỷ số này với bình quân ngành chúng ta còn có thể so sánh các tỷ số của các năm với nhau và so sánh qua nhiều năm bằng cách vẽ đồ thị để thấy xu hướng chung. d. Phân tích c ơ c ấ u Phân tích cơ cấu là kỹ thuật phân tích dùng để xác định khuynh hướng thay đổi của từng khoản mục trong các báo cáo tài chính. Đối với báo cáo kết quả kinh doanh, phân tích cơ cấu được thực hiện bằng cách tính và so sánh tỷ trọng của từng khoản mục so với doanh thu qua các năm để thấy được khuynh hướng thay đổi của từng khoản mục. Tương tự, trong phân tích cơ cấu bảng cân đối kế toán chúng ta cũng tính toán và so sánh tỷ trọng của từng khoản mục tài sản với tổng tài sản và từng khoản mục của nguồn vốn so với tổng nguồn vốn. Ưu điểm của phân tích cơ cấu là cung cấp cơ sở so sánh từng khoản mục của từng báo cáo hoặc so sánh giữa các công ty với nhau, đặc biệt là khi so sánh giữa các công ty có qui mô khác nhau. Trong bài này, chúng ta sử dụng các báo cáo tài chính của MicroDire qua hai năm và thực hiện phân tích cơ cấu cho từng năm, sau đó so sánh với nhau và so sánh với bình quân ngành. Kết quả phân tích cơ cấu báo cáo kết quả kinh doanh được trình bày ở bảng 3 và kết quả phân tích cơ cấu bảng cân đối kế toán được trình bày ở bảng 4. B ả ng 3 : Phân tích cơ cấu bảng báo cáo kết quả kinh doanh công ty Chỉ Tiêu Số^ tuyệt^ đối^ Tỷ^ trọng Năm Năm Năm nay Năm trước nay trước Doanh thu ròng 3,000.00 2,850.00 100.0% 100.0% Chí phí hoạt động chưa kể khấu hao 2,616.20 2,497.00 87.2% 87.6% Khấu hao 100.00 90.00 3.3% 3.2% Tổng chi phí 2,716.20 2,587.00 90.5% 90.8% Thu nhập trước thuế và lãi (EBIT) 283.80 263.00 9.5% 9.2% Trừ lãi 88.00 60.00 2.9% 2.1% Thu nhập trươớc thuế (EBT) 195.80 203.00 6.5% 7.1% Trừ thuế 78.32 81.20 2.6% 2.8%
Thu nhập trước khi chia cổ tức ưu đãi 117.48 121.80 3.9% 4.3% Cổ tức ưu đãi 4.00 4.00 0.1% 0.1% Thu nhập ròng 113.48 117.80 3.8% 4.1% Co tức cổ phần thường 56.74 53.01 1.9% 1.9% Lợi nhuận giữ lại 56.74 64.79 1.9% 2.3% B ả ng 4 : Phân tích cơ cấu bảng cân đối kế toán công ty Số tuyệt đối Tỷ trọng Tài sản Năm nay Năm trước Năm nay Năm trước Tiền mặt và tiền gửi 10 15 0.5% 0.9% Đầu tư ngắn hạn - 65 0.0% 3.9% Khoản phải thu 375 315 18.8% 18.8% Tồn kho 615 415 30.8% 24.7% Tổng tài sản lưu động 1,000 810 50.0% 48.2% Tài sản cố định ròng 1,000 870 50.0% 51.8% Tổng tài sản 2,000 1,680 100.0% 100.0% Nợ và vốn chủ sở hữu Phải trả nhà cung cấp 60 30 3.0% 1.8% Nợ ngắn hạn NH 110 60 5.5% 3.6% Phải trả khác 140 130 7.0% 7.7% Tổng nợ ngắn hạn phải trả 310 220 15.5% 13.1% Nợ dài hạn 754 580 37.7% 34.5% Tổng nợ phải trả 1,064 800 53.2% 47.6% Cổ phiếu ưu đãi 40 40 2.0% 2.4% Cổ phiếu thường 130 130 6.5% 7.7% Lợi nhuận giữ lại 766 710 38.3% 42.3% Tổng cộng vốn chủ sỡ hữu 936 880 46.8% 52.4% Tổng nợ và vốn chủ sở hữu 2,000 1,680 100.0% 100.0% 2.6 Phân tích Du Point Phân tích Du Point là kỹ thuật phân tích bằng cách chia tỷ số ROA và ROE thành những bộ phận có liên hệ với nhau để đánh giá tác động của từng bộ phận lên kết quả sau cùng. Kỹ thuật này thường được sử dụng bởi các nhà quản lý trong nội bộ công ty để có cái nhìn cụ thể và ra quyết định xem nên cải thiện tình hình tài chính công ty bằng cách nào. Kỹ thuật phân tích Du Point dựa vào hai phương trình căn bản dưới đây, gọi chung là phương trình Du Point.
