Chemistry Chiefs Beef, Study notes of Chemistry

Download Chemistry Chiefs Beef and more Study notes Chemistry in PDF only on Docsity!

Koordinasyon Kimyası

GİRİŞ

Geçiş metali nedir “d?- veya f- değerlik elektronuna sahip elementler” yani, d-blok veya f-blok metalleri d-blok: temel geçiş elementleri

f İ-ç geçişblok: elementleri

atomların son yörüngelerine yerleşmiş elecktronların konfigürasyonları

Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn

4s 3d 4p

• Kimyager Koordinasyon S. M. Jorgensenbileşiklerinin ( 1837 yapısı- 1914 ) konusundakive İsviçreli (^) Alfred ilk çalışmalar, Werner (^) Danimarkalı ( 1866 - 1919 ) tarafından J. Thomson gerçekleştirilmiştir, 1896 ) önce önermiş. Werner ( 1893 , koordinasyon) ve başarılı çalışmaları teorisini, elektronun kendisine 1913 keşfinden yılında (J. Nobel • Werner ödülü , kararlı kazandırmıştır bir bileşik. olan CoCl 3 tuzu ile, gene kararlı bir molekül olan NH 3 'ü farklı bileşiklerini miktarlarda elde etmiştir reaksiyona. Bu bileşiklersoktuğunda sırası CoCl ile 3 sarı,. 6 NH mor 3 , CoCl ve 3 üçüncü. 5 NH 3 , bileşikCoCl 3 .bazen 4 NH 3 yeşil, o yıllarda, bazen debasit menekşe reaksiyon renkli kimyası idi. X- ışınıbilgileri kırınımı ile gibiWerner modern, bu tekniklerinve benzer bilinmediği kompleks bileşiklerdeki atomunun iki (^) farklı kimyasal değerliğe bağın (^) sahipniteliğini olması açıklayabilmek gerektiğini ileri için, sürmüştür komplekslerdeki. metal

 nitrat Werner çözeltisi hazırlamış ilave ederek, olduğu birkobalt mol komplekslerininCoCl 3. 6 NH 3 bileşiğinden çözeltisine 3 aşırı mol miktardaAgCl, bir gümüş mol CoCl bulmuştur 3. 5 NH. 3 'den 2 mol AgCl, bir mol CoCl 3. 4 NH 3 'den de bir mol AgCl çökeldiğini 1 mol CoCl 1 mol CoCl 3 .6NH 3^ Aşırı AgNO^3 3 mol AgCl 1 mol CoCl^3 .5NH^3^ Aşırı AgNO^3 2 mol AgCl Buna göre birinci bileşikte^3 .4NH üç 3 Cl^ -^^ Aşırı AgNO birincil değerliği,^3 1 mol AgCl altı NH doyurmuştur iyonik bağlı .olduğundan Şimdiki bilgilerimizle üç mol AgCl bu çökelirkompleks. Altı [Co NH (NH 3 ) 6 ]Cl 3 formülü^3 ikincil ile verilir^ değerliği. 3 Cl- bağlanır Benzer veşekilde [Co(NH ikinci 3 ) 6 ]^3 + kompleksbileşik iyonunuiçin, [CoCl oluşturur (NH.^3 ligantı,^ koordine^ bağlarla^ Co^3 +'e [CoCl 2 (NH 3 ) 4 ]Cl formülleri yazılabilir.^3 )^5 ]Cl^2 ve^ üçüncü^ bileşik^ için,

NH NH (^33) Co NHNH 33 NH 3 NH 3

3+3Cl-

[Co(NH 3 ) 6 ]Cl 3

NH NH (^33) Co NHCl 3 NH 3 NH 3

2+2Cl-

[Co(NH^3 )^6 Cl]Cl^2

NH NH (^33) CoNH NH^3 ClCl 3

• Cl- (^) [CoCl 2 (NH 3 ) 4 ]Cl   (^) Bir merkezi atoma (nötr yada iyonik olabilir) koordineHer üç komplekste de ikincil değerlik altıdır. – kovalent bağlarla bağlı atom yada atom gruplarına koordinasyon küresinde yer alan NH ligant demiştik. 3 ve Cl birer^ [Co(NH liganttır 3 ) 6 Cl]Cl. 2 bileşiğinde

BunaKomplekslerin göre kompleksler^ formüllerini iki grupta^ belirlemede toplanır^ çoğu:^ zaman^ sudaki^ iyonlaşmalardan^ yararlanılır. a. İyonlaşmayan atoma koordine kompleksler - kovalent bağlarla : Kompleksdeki bağlıdır. Butüm kompleksler atom ya da biratom tane grupları koordinasyon merkezi küresi köşeli paranteziçerir ve kullanılmaz küre nötürdür. Aşağıdaki. Böyle komplekslerkomplekslerin iyonlaşmayan formülleri yazılırken komplekslerdir çoğu (^) :kez

b küresi. İyonlaşan içeren (^) komplekslerdir (veya tuz yapısında). Bu kompleksler kompleksler suda : En iyonlarına az bir tane ayrışırlar iyonik. Koordinasyonkoordinasyon küreleri anyonik ya da katyonik olabilir. Böyle iyonlara kompleks iyon adı verilir.

ZnI 2 (NH 3 ) 2 PtCl 2 (NH 3 ) 2 Fe(CO) 5

K 3 [ Fe (CN) 6 ] → 3K+^ + [ Fe (CN) 6 ]^3 - [ Co(NH [ Ag(NH 3 ) 4 Cl 2 ] Cl → [ Co(NH 3 ) 4 Cl 2 ] +^ + Cl - 3 ) 2 ]^3 [Cr(NO 2 )]^6 → 3 [ Ag(NH 3 ) 2 ]^ +^ +^ [Cr(NO 2 )]^6 3 -

koordinasyonKomplekslerde küresi^ merkezi birden^ atom fazla^ genellikle merkezi atombir^ geçiş içerir^ metalidir. Bazılarında.^ Kimi bir^ komplekslerdeveya birkaç ligant^ bir köprü m-getirilir durumundadır.. Bu komplekslere köprülü kompleksler denir. Köprü ligantın önüne

olarak^ Koordinasyon tanımlanabilir^ kimyası. Son^ genel yıllarda^ olarak araştırmacıların^ koordinasyon enbileşiklerinin çok yoğun^ (komplekslerin)olduğu inorganik^ kimyası kimya alanıdır sanayide. Bununkullanımının nedeni giderek canlı kimyasındayaygın hale önemligelmesidir işlevleri. olan komplekslerin varlığı ve Ligantları organometalik organik bileşikler ve karbon denir tarafından merkezi atoma bağlanan bileşiklere

Klorofil (C 55 H 72 N 4 O 5 Mg)

Cisplatin [PtCl 2 (NH 3 ) 2 ]

Kare düzlem K. S. 4 Pt(II) cis - izomer

Koordinasyon bileşiği olan cisplatin komplexi anti oluşturmaktadır. (Platinol-AQ)-kanser ilaçlarının temelini

Örnek : [CoCl(NO 2 )(NH 3 ) 4 ]+ kompleks iyonunda Co atomunun

yükseltgenme sayısı (birincil değerlik) ve koordinasyon sayısı (ikincil değerlik) nedir?

Çözüm :