1. Hạn chế của hiệp định giơ ne vơ
Hội nghị Giơnevơ 1954 về Đông Dương là một hội nghị quốc tế, với sự
tham gia của 9 bên. Các nước lớn đến Hội nghị để giải quyết hòa bình cuộc
chiến tranh Đông Dương với những động cơ không giống nhau, bao gồm
những mục đích riêng và cả những toan tính cho một ván cờ mới. Hội nghị
đã diễn ra rất phức tạp trong sự đấu tranh quyết liệt của đoàn đại biểu Chính
phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hoà và sự dàn xếp của các nước lớn. Ngày 21-
7-1954, Hiệp định Giơnevơ về Đông Dương được ký kết. Hiệp định này
cùng với chiến thắng Điện Biên Phủ đã kết thúc chiến tranh, lập lại hoà bình
ở Đông Dương, đáp ứng nguyện vọng hoà bình của nhân dân Việt Nam và
nhân dân thế giới.
Đây là lần đầu tiên trong lịch sử, một hội nghị quốc tế với sự tham dự của
nhiều cường quốc đã công nhận các quyền dân tộc cơ bản của Việt Nam,
Lào và Campuchia là độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ.
Nhìn chung, các nước châu Á, kể cả Trung Quốc, khi tới hội nghị này không
được coi là có vai trò bình đẳng với các nước phương Tây. Họ tham dự Hội
nghị không mang ý nghĩa là được sự thừa nhận của các nước khác. Nhưng
cuối cùng những nguyên tắc về chủ quyền quốc gia dân tộc đã được thừa
nhận. Cùng với những giá trị được khẳng định, Hội nghị Giơnevơ cũng còn
một số điểm hạn chế:
- Lẽ ra việc đàm phán để kết thúc chiến tranh phải là công việc chủ yếu giữa
các lực lượng kháng chiến ở Đông Dương với Pháp. Nhưng trật tự thế giới
hai cực và cục diện chiến tranh lạnh đã chi phối kết quả việc giải quyết cuộc
chiến tranh bằng một hội nghị quốc tế, với sự tham gia của nhiều cường
quốc với những lợi ích khác nhau.
- Hội nghị đã quyết định những vấn đề có liên quan đến các lực lượng kháng
chiến ở Lào và Campuchia mà không có sự tham gia của các chính phủ
kháng chiến ở hai nước này.
- Việc xác định ranh giới quân sự tạm thời và phân chia khu vực tập kết
chuyển quân ở Việt Nam không phải vĩ tuyến 13 hay 16 theo phương án đấu
tranh của Việt Nam, mà là vĩ tuyến 17. Việt Nam phải bỏ lại toàn bộ vùng
giải phóng khu V và nhiều vùng tự do phía Nam vĩ tuyến 17 làm vùng tập
kết, chuyển quân cho Pháp. Ở Lào, lực lượng kháng chiến chỉ được một
vùng tập kết gồm hai tỉnh Sầm Nưa và Phôngxalỳ. Lực lượng kháng chiến
Campuchia phải phục viên tại chỗ.
- Thời hạn tổng tuyển cử để thống nhất nước Việt Nam không phải là 6
tháng như phương án của Việt Nam, mà là 2 năm.
